نگرانی، فصل مشترک تولیدکننده و مصرف کننده

افزایش هزینه‌های تولید و نرخ محصولات نهایی، موضوعی است که در روزهای گذشته مصرف‌کنندگان را دچار نگرانی‌هایی کرد. با توجه به گرانی در هفته‌های گذشته، برخی از مصرف‌کنندگان به دنبال آن هستند که پیش از افزایش نرخ محصولات مورد نیاز خود را با قیمت‌های کنونی تامین کنند.

علاوه‌بر این، در بخش تولید، تولیدکنندگان نگران هستند که در ادامه کار نتوانند مواد اولیه وارداتی خود را تامین کنند. این موضوع باعث شده برخی از تولیدکنندگان اکنون تولید خود را متوقف کنند تا شرایط تامین ارز و ادامه فعالیت آنها شفاف‌تر شود. 
این اتفاق‌ها در حالی رخ می‌دهد که کارشناسان اقتصاد معتقدند هنوز شرایط کشور به رشد تورم نرسیده است. به گفته این کارشناسان، اکنون در مرحله گرانی هستیم و هنوز تورم در بخش تولید و مصرف ایجاد نشده است. کارشناسان معتقدند پیش از تثبیت نرخ در حالت گرانی دولت باید کارخانه‌ها را به چرخه تولید بازگرداند و نگرانی تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را برطرف کند. در این صورت می‌توان نگران تورم نبود اما اگر این اتفاق‌ها رخ ندهد، گرانی‌ها به تورم تبدیل می‌شود.

شکاف بین تولید و مصرف 
حسین ساسانی، کارشناس توسعه پایدار به «گسترش صنعت» گفت: یکی از بزرگ‌ترین زیرساخت‌های تولید در کشورهای در حال توسعه و اقتصادهای نوظهور تامین منابع مالی است. اگر سیاست‌گذاران اقتصاد در کشورهای در حال توسعه و اقتصادهای نوظهور در این زمینه نتوانند نیاز بخش تولید را برطرف کنند، بدون‌شک با مشکلات جدی روبه‌رو می‌شوند. در این کشورها به دلیل اینکه هنوز توسعه به مرحله پایداری و رشد اقتصادی ثابت نرسیده است، اگر تامین مالی واحدهای تولیدی به درستی اجرا نشود، این واحدها توان تولید و رقابت را از دست می‌دهند. در شرایط کنونی بسیاری از واحدهای تولیدی از تامین ارز و مواد اولیه مورد نیاز خود که وارداتی هستند، نگرانی‌هایی دارند. این نگرانی‌ها در هفته‌های گذشته باعث شده توان تولید در کشور به‌شدت کاهش یابد. 
ساسانی با بیان اینکه نگرانی‌های بخش تولید اگر از حد توان آنها بگذرد، تولید متوقف می‌شود، توضیح داد: اکنون هم برخی از واحدهای تولیدی، فعالیت خود را متوقف کرده‌اند تا شرایط آینده شفاف شود. این موضوع هر قدر ادامه پیدا کند، نبود محصولات در بازار بیشتر به چشم می‌آید و این موضوع عامل گرانی می‌شود. 
ساسانی با بیان اینکه شاید در شرایطی که بررسی شد بخش تولید بتواند فعالیت‌های خود را ادامه دهد، توضیح داد: این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که مردم توان خرید محصولات صنعتی را با نرخ بیشتر داشته باشند. طبیعی است که اگر واحدهای تولیدی نتوانند به منابع مورد نیاز تولید دست یابند نرخ تولید و نرخ تمام‌شده افزایش می‌یابد. بر این اساس، برای حفظ واحدهای صنعتی باید قدرت خرید مردم افزایش یابد. 
این کارشناس اقتصاد با اشاره به شرایط کنونی کشور و حجم بالای نقدینگی توضیح داد: دولت نمی‌تواند این حجم نقدینگی را به سرعت به سمت بانک‌ها هدایت کند. حتی اگر بهترین سیاست‌های اقتصادی هم در این زمینه در نظر گرفته شود، بازگشت این حجم از نقدینگی به بانک‌ها فعالیت زمان‌بری است. 
وی با بیان اینکه افزایش تورم تولید در کشور شرایط را دشوارتر خواهد کرد، توضیح داد: مهم‌ترین سیاستی که اکنون دولت می‌تواند در نظر داشته باشد، این است که مانع افزایش تورم تولید در کشور شود؛ اتفاقی که در ماه گذشته به طور جدی شاهد آن بودیم. 
ساسانی با اشاره به تاثیر شرایط روانی بر قیمت‌ها، توضیح داد: در بسیاری از حوزه‌ها هنوز افزایش نرخ‌ها تاثیر نداشته اما برخی از تولیدکنندگان قیمت‌ها را افزایش داده‌اند. علاوه‌بر این، اتفاق دیگری که اکنون رخ می‌دهد این است که مردم محصولات را گران‌تر می‌خرند اما تولیدکننده از این افزایش نرخ سهمی ندارد. عمده سود در شرایط کنونی عاید دلالانی می‌شود که دست به احتکار زده‌اند.

 لزوم مهار قیمت‌ها 
محمدرضا مرتضوی، دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت درباره شرایط تویدکنندگان در شرایط اقتصادی کنونی به «گسترش صنعت» گفت: به طور عمده این موضوع در مواد غذایی باید بررسی شود. شرایط اقتصادی ایران بیشتر وابسته به شرایط روانی جامعه است. در این زمینه آنچه بیشترین تاثیر را دارد، مواد غذایی است. مرتضوی با اشاره به بحران کمبود شدید روغن مایع خوراکی در سال ۹۰ و ۹۱‌، توضیح داد: اتفاقی که در آن دوره رخ داد و اکنون نیز پیش‌بینی می‌شود، بحران جایگزینی مواد اولیه است. این موضوع در بسیاری از مواد خوراکی وجود دارد و ویژه روغن نیست. وی با بیان اینکه مواد اولیه روغن، مواد نگهدارنده، طعم‌دهنده‌ها و بسیاری از مواد خوراکی دیگر که در کارخانه‌های صنایع غذایی استفاده می‌شود، وارداتی است، گفت: با توجه به افزایش نرخ ارز بسیاری از کارخانه‌ها امروز نگران تولید خود در آینده هستند. این محصولات اگر پس از تولید در انبارها دپو یا احتکار شود، مشکل چندانی را ایجاد نمی‌کند. عمده این محصولات تاریخ انقضای نزدیک دارند و کارخانه‌ها نمی‌توانند برای مدت طولانی احتکار کنند. با این حال، موضوع دیگری هم مطرح است. اگر نگرانی‌های تولیدکنندگان در تامین ارز برطرف نشود، تولید را متوقف می‌کنند. این موضوع باعث ایجاد بحران مواد غذایی می‌شود. این تحلیلگر صنایع با بیان اینکه دولت نباید مسیر تولید را به سمت توقف در شرایطی که مواد اولیه وجود دارد سوق دهد، افزود: مواد اولیه صنایع غذایی مدت نگهداری بسیار بیشتری نسبت به محصول نهایی دارند. بر این اساس، اگر تکلیف ارز اختصاص‌یافته به بخش تولید مشخص نشود، ممکن است تولیدکنندگان تولید را متوقف کنند که این موضوع پیامدهای بسیاری دارد. به گفته مرتضوی، تورم تولید اکنون افزایش یافته و مردم هم بسیاری از محصولات را با نرخ بیشتری می‌خرند اما مابه‌التفاوت نرخ جدید و قدیم هزینه‌های تولید را پوشش نمی‌دهد. در شرایطی که هزینه تولید و نرخ محصولات افزایش یافته واسطه‌گران سود می‌برند.
 وی با اشاره به اختلاف گرانی و تورم، توضیح داد: مشکلی که اکنون احتمال آن در اقتصاد ایران وجود دارد، تبدیل گرانی به تورم است. در شرایط کنونی کشور هنوز با تورم چندانی روبه‌رو نشده و آنچه احساس می‌شود، گرانی است. اگر دولت نتواند گرانی را کنترل کند، این گرانی به تورم تبدیل می‌شود و درمان آن کار بسیار دشواری است.